Veel hondeneigenaren krijgen al vroeg te horen: “Laat je hond vóór of net na de eerste loopsheid steriliseren” of “Castratie rond zes maanden voorkomt problemen.” Maar is dat altijd het beste moment? Recente onderzoeken en praktijkervaringen laten zien dat het tijdstip van castratie of sterilisatie grote invloed kan hebben op de gezondheid, het gedrag en de ontwikkeling van je hond.

Janet Toele, hondencoach bij Hond & Baas Coaching, plaatst hierbij vraagtekens bij de gangbare praktijk van vroege castratie, vooral als het puur voor gemak of gedragsproblemen van de eigenaar gebeurt.

Castratie versus sterilisatie: wat is het verschil?

Castratie: verwijdering van de geslachtshormoonproducerende organen (teelballen bij reuen, eierstokken bij teven). Hierdoor stopt de productie van geslachtshormonen volledig.

Sterilisatie: onderbreking van de eileiders bij teven of zaadleiders bij reuen. Honden blijven hormonaal actief, maar kunnen zich niet voortplanten.

Janet benadrukt: “Het gaat niet alleen om voortplanting; deze hormonen spelen een grote rol in de mentale en fysieke ontwikkeling van je hond. Te vroeg ingrijpen kan meer kwaad dan goed doen.”

Hormonen en hun invloed op lichaam en gedrag

De geslachtshormonen (testosteron, oestrogeen en progesteron) zijn niet alleen belangrijk voor de voortplanting, maar ook voor:

Bot- en spierontwikkeling: testosteron stimuleert spiergroei en de sterkte van botten; oestrogeen draagt bij aan botopbouw.
Hersenen en gedrag: hormonen beïnvloeden emoties, stressreacties en sociale interacties.
Immuunfunctie en orgaanontwikkeling: hormonale balans ondersteunt een gezond lichaam.

Janet legt uit:

“Verlaag je de testosteronproductie door castratie, dan daalt ook de aanmaak van andere hersenboodschappenstoffen zoals serotonine en GABA. Dat kan leiden tot onrust, agressie, prikkelbaarheid en depressie. Hormonen zijn er dus niet alleen voor voortplanting, ze hebben een directe invloed op hoe een hond zich voelt en gedraagt.”

Wanneer is een hond volwassen?

Een hond wordt op twee manieren volwassen:

1. Lichamelijke volwassenheid

Een hond is lichamelijk volwassen wanneer de groeischijven in de botten gesloten zijn.

2. Gedragsmatige volwassenheid

Naast fysiek uitgroeien, moet een hond sociaal volwassen worden:

Puberteit: 6–12 maanden
Sociale volwassenheid: 18–24 maanden
Tijdens deze periode stabiliseren karakter en gedrag. Janet waarschuwt:

“Te vroeg castreren kan leiden tot onzekerheid en angstig gedrag, omdat de hond niet de kans krijgt om volledig sociaal volwassen te worden.”

Waarom wordt vaak geadviseerd om net na de eerste loopsheid te steriliseren?

Veel dierenartsen adviseren dit omdat:

Het risico op mammatumoren laag blijft.
Je ongewenste dracht voorkomt.
De hond al een stukje hormonale ontwikkeling heeft doorgemaakt.

Aldus Janet:

Aldus Janet:

“Na de eerste loopsheid houd in nog voor het eerste levensjaar terwijl juist het lichaam én gedrag nog volop in ontwikkeling is. Recente onderzoeken hebben uitgewezen dat het vroegtijdig “ laten helpen “ van je hond juist meer gezondsheidsproblemen met zich meebrengt ..”

Gezondheidsrisico’s bij vroege castratie

Orthopedische problemen – bij grote rassen: verhoogd risico op heup- en elleboogproblemen, kruisbandletsel.

Kanker – bij sommige rassen verhoogt vroege gonadectomie juist het risico op lymfoom, hemangiosarcoom of mastceltumoren.

Schildklierproblemen en gewichtstoename – te vroeg castreren kan het metabolisme vertragen.

Janet benadrukt: “In de praktijk zie ik steeds vaker dat vroegtijdig castreren leidt tot gezondheidsproblemen, zowel fysiek als psychisch. Het lijkt soms makkelijker voor de eigenaar, maar het kan je hond op lange termijn benadelen.”

Gedragsmatige gevolgen

Vroege castratie kan soms gedrag verminderen zoals:

Rijden
Markeren
Weglopen achter loopse teven

Maar Janet wijst erop:

“Het lost niet automatisch probleemgedrag op. Veel gedragsproblemen zijn normaal pubergedrag waar baasjes moeite mee hebben. Het labelen van een hond als ‘dominant’ is vaak onterecht. Dominantie betekent meestal zelfvertrouwen en sociale vaardigheid, niet agressie.”

Negatieve gedragsveranderingen bij te vroeg gecastreerde honden kunnen zijn:

Angst of onzekerheid
Geluidsfobie
Verlatingsangst

Praktische tips van Janet

Begrijp de puberteit van je hond: grenzen stellen en consequente opvoeding zijn essentieel.
Verdiep je in hondentaal en ras-specifieke behoeftes. Jachthonden hebben bijvoorbeeld meer behoefte aan neuswerk.
Overweeg castratie pas wanneer je hond volledig lichamelijk en sociaal volwassen is (2–3 jaar bij grote rassen).
Weeg gezondheidsrisico’s zorgvuldig af: mammatumoren versus orthopedische problemen of andere tumoren.
Zoek alternatieven: tijdelijke anticonceptie kan soms een beter compromis zijn.

Janet Toele’s boodschap is helder:

“Castratie of sterilisatie moet geen routine-ingreep zijn voor het gemak van de eigenaar. Elke hond is anders. Geef je hond de tijd om volwassen te worden, zowel fysiek als psychisch. Alleen dan kun je een weloverwogen beslissing maken die het beste is voor je hond.”

Het moderne advies is: kijk naar ras, grootte, geslacht en individuele ontwikkeling.

Met dank aan Janet Toele, hondencoach bij hond en baas coaching, holistisch gedragstherapeut.

Vind jij dit nou een leuk artikel? Laat een reactie achter.

Castratie of sterilisatie bij honden: noodzaak, gewoonte of gemakzucht?